مقایسه اثربخشی توانبخشی شناختی رایانه یار و روان محرک بر کارکردهای اجرایی و نشانه های اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی

پژوهش حاضر با هدف تعیین و مقایسه ی اثربخشی توانبخشی شناختی رایانه یار با داروی روان محرک در بهبود کارکردهای اجرایی و کاهش نشانه های اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی انجام شد. طرح پژوهش آینده نگر از نوع پیش آزمون- پس آزمون- پیگیری با دو گروه آزمایشی است. 23 کودک مبتلا به اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی به شیوه نمونه گیری در دسترس و بر طبق ملاک های ورود و خروج انتخاب و بر اساس شدت اختلال همتا شده و به طور تصادفی به دو گروه دارو درمانی (11 نفر) و توانبخشی شناختی رایانه یار (12 نفر) انتساب یافتند. گروه دارو درمانی در سه مرحله سنجش تنها در مرحله ی پس آزمون، تحت تاثیر داروی روان محرک سنجش شدند. گروه توانبخشی شناختی رایانه یار در هیچ یک از مراحل سنجش تحت تاثیر داروی روان محرک قرار نداشتند. داده ها به وسیله ی پرسشنامه علائم مرضی کودکان (csi-4)، پرسشنامه (snap-iv)، آزمون عملکرد پیوسته، آزمون فراخنای حافظه ارقام وکسلر، آزمون فراخنای صفحه ای، آزمون برج لندن و نسخه رنگی ماتریس های پیشرونده جمع آوری شد. برای تحلیل داده ها از آزمون تحلیل ورایانس چند متغیری اندازه گیری مکرر، تحلیل واریانس آمیخته، تحلیل واریانس چند متغیری و آزمون های متعاقب آن استفاده شد. توانبخشی شناختی رایانه یار در کارکردهای حافظه کاری معکوس و حافظه کاری دیداری- فضایی، توجه پایدار، برنامه ریزی و همچنین نشانه های اختلال تغییرات موثر و ماندگاری داشت. توانبخشی شناختی رایانه یار بهبود های بیشتر و ماندگارتر اما غیرمعناداری در مقایسه با دارو درمانگری در کارکردهای حافظه-کاری دیداری- فضایی، توجه پایدار، برنامه ریزی و نشانه های اختلال ایجاد کرد. تنها در کارکرد حافظه کاری کلامی روبه جلو و معکوس دارو درمانگری ماندگاری بیشتر اما غیرمعناداری نسبت به توانبخشی شناختی رایانه یار ایجاد کرد. بعلاوه تعمیم پذیری نتایج توانبخشی شناختی رایانه یار بیشتر و ماندگارتر از دارو درمانی بود. به طور کلی هر دو درمان در بهبود کارکردهای اجرایی و نشانه های اختلال، موثر می باشند، در نتیجه توانبخشی شناختی رایانه یار را می توان به عنوان جایگزین دارو درمانی بکار برد.